ایستگاه فضایی چین موسوم به «تیان‌گونگ» طی سال‌های آتی با انجام اکتشاف‌های علمی و فناوری فضایی، ماموریت‌های فشرده بیشتری انجام خواهد داد چرا که سفینه «شن‌جوئو-15» که به تازگی به فضا پرتاب شد، مرحله آخر ساخت آن را به پایان رسانده و مرحله نخست کاربری و توسعه تیان‌گونگ را آغاز کرده است.
«جوئو جیان‌پینگ» طراح اصلی برنامه فضایی سرنشین‌دار چین می‌گوید: چین در نظر دارد ایستگاه فضایی خود را به صورت یک آزمایشگاه فضایی در سطح ملی بسازد که قادر باشد از اقامت طولانی‌مدت فضانوردان و آزمایش‌های گسترده علمی، فناوری و کاربردی پشتیبانی کند.
وظایف آینده
ایستگاه فضایی تیان‌گونگ به شکل یک ماژول سه طرفه است که شامل ماژول اصلی (تیان‌هه) و دو ماژول آزمایشگاهی با نام‌های «وِن‌تیان» و «مِنگ‌تیان» است. این ایستگاه به گونه‌ای طراحی شده تا یک آزمایشگاه فضایی چند منظوره باشد که قادر است از 25 کابین آزمایشگاهی برای اکتشافات علمی پشتیبانی کند.
ساخت ایستگاه فضایی چین از مزایای سیستم جدید ادغام منابع و توان ملی بهره برده است. صدها هزار پژوهشگر علمی با هم همکاری کرده تا پیشرفت‌های فناوری را رقم زده و توانستند مشکلات فناوری-علمی بزرگ در مسیر ساخت آن را کنار بزنند.
این محققان چینی به خودکفایی و نوآوری مستقل و توسعه شمار زیادی از فناوریهای کلیدی با حق مالکیت معنوی مستقل پایبند بوده اند. نرخ ملی‌سازی اجزاء کلیدی ایستگاه فضایی به 100 درصد رسیده است.
با پرتاب سفینه «شن جوئو-15»، ایستگاه فضایی تیان‌گونگ وارد فاز کاربری و توسعه‌ای می‌شود که بیش از 10 سال به طول می‌انجامد.
کابین‌های نصب شده در ماژول آزمایشگاهی وِن‌تیان قابلیت پشتیبانی از آزمایش‌هایی در زمینه حیات، اکولوژی و زیست فناوری را دارد و ماژول آزمایشگاهی مِنگ‌تیان نیز به کابین‌های آزمایشی مجهز شده تا مطالعه درباره تاثیرات نیروی گرانش نزدیک به صفر، فیزیک مایعات، علم مواد، علم احترام و فیزیک پایه در فضا را پشتیبانی کند.
فضانوردان شن‌جوئو-15 قرار است 15 کابین آزمایشگاهی را باز، نصب و آزمایش کنند و طی شش ماه اقامت در فضا، بیش از 40 آزمایش انجام دهند.
«لی چی‌مینگ» دستیار مدیر «آژانس فضایی سرنشین‌دار چین» پیش از پرتاب شن‌جوئو-15 در کنفرانسی مطبوعاتی گفت: آنها سه تا چهار مرتبه فعالیت خارج از سفینه انجام خواهند داد و نصب مجموعه‌های پمپ ماژول آزمایشگاهی مِنگ‌تیان را تکمیل می‌کنند.
همکاری جهانی
لی چی‌مینگ افزود: چین از فضانوردان کشورهای دیگر برای ورود به ایستگاه فضایی خود به منظور انجام آزمایش‌ها استقبال می‌کند.
به گفته وی چندین پروژه کاربردی علمی مشترک توسط چین و «دفتر امور فضایی سازمان ملل» یا با «آژانس فضایی اروپا» گزینش شده و طبق برنامه‌ریزی در حال اجراست.
چین در تلاش است تا ایستگاه فضایی خود را به سکویی برای مشارکت بین‌المللی گسترده تبدیل کند و همواره به اصول استفاده صلح‌آمیز، برابری، منافع متقابل و توسعه مشترک پایبند است.
«لیو چیوشِنگ» یکی از طراحان کابین‌های آزمایشگاهی از «موسسه مکانیک» وابسته به «آکادمی علوم چین» می‌گوید: سه آزمایشگاه در کابین دو مرحله‌ای مِنگ‌تیان با همکاری با آژانس فضایی اروپا صورت می‌گیرد.
چین توافقنامه‌هایی امضاء کرده و پروژه‌های همکاری با فرانسه، ایتالیا، آلمان، روسیه، پاکستان و بسیاری از آژانس‌ها یا سازمان‌های فضایی به انجام رسانده است. تیان‌گونگ اولین ایستگاه فضایی در نوع خود است که درهای آن به روی تمام اعضای سازمان ملل گشوده است.
با ورود ایستگاه فضایی چین به فاز کاربری و توسعه، چین به پایبندی به مفهوم توسعه باز بودن و به اشتراک‌گذاری ادامه خواهد داد و همکاری عملگرایانه عمیق‌تر و بیشتری با کشورها و مناطقی که متعهد به استفاده صلح‌آمیز از فضا هستند، انجام می‌دهد. بنا بر این دستاوردهای علمی-فناوری ایستگاه فضایی چین به تمام بشریت نفع خواهد رساند.
مسیر تکمیل
چین مرزهای اکتشاف فضایی را طی سه دهه اخیر با اتکاء به نیروهای داخلی درنوردیده است. در این مسیر یک راهبرد سه مرحله‌ای برای تقویت برنامه فضایی انسانی در سال 1992 یعنی زمانی که ساخت آزمایشگاه مداری سرنشین‌دار هنوز یک رویا برای مردم چین بود، تعریف شد.
مرحله اول اعزام فضانوردان به فضا و اطمینان از بازگشت ایمن آنها بود. مرحله دوم توسعه تکنیک‌ها و فناوریهای پرواز فضایی پیشرفته از جمله فعالیت خارج از سفینه و اتصال مداری بود. مرحله سوم، مونتاژ و عملیاتی کردن یک ایستگاه فضایی سرنشین‌دار دائمی است.
چین در آوریل 2021 رسما ساخت داخل مداری ایستگاه فضایی خود را با پرتاب ماژول اصلی تیان‌هه آغاز کرد.
«یانگ لی‌ویِ» اولین فضانورد چین که در اکتبر 2003 با سفینه شن‌جوئو-5 وارد فضا شد، می‌گوید: طی 30 سال گذشته، ما بر بسیاری از مشکلات فنی فائق آمده‌ایم که عبارتند از فناوریهای رفت و برگشتی میان فضا و زمین، فعالیت خارج از سفینه و اتصال.
تاکنون جمعا 12 فضانورد در قالب چهار ماموریت با سفینه‌های شن‌جوئو-12، شن‌جوئو-13، شن‌جوئو-14 و شن‌جوئو-15 در ساخت ایستگاه فضایی چین مشارکت داشته‌اند.
